mgr Mateusz Durbas
Dietetyk kliniczny
Inhibitory pompy protonowej (IPP) to leki pierwszego wyboru stosowane w leczeniu choroby refluksowej przełyku (GERD), zapalenia przełyku, choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy oraz zakażenia bakterią Helicobacter pylori. IPP są również często przepisywane w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia owrzodzeń żołądka i dwunastnicy u pacjentów długotrwale przyjmujących niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).
Jednak pomimo ugruntowanej pozycji IPP w terapii chorób przewodu pokarmowego związanych z nadkwaśnością, często odnotowuje się brak zadowalającej odpowiedzi na standardową dawkę IPP, zwłaszcza u pacjentów z GERD. Szacuje się, że u 10 do nawet 40 % chorych z refluksem żołądkowo-przełykowym zażywających IPP raz na dobę, mogą nadal występować uciążliwe objawy choroby, które negatywnie wpływają na jakość życia pacjentów.
Jakie mogą być przyczyny niskiej skuteczności terapii IPP u niektórych osób?
Najczęstszą przyczyną niepowodzenia leczenia IPP wydaje się być słabe przestrzeganie zaleceń terapeutycznych przez samych chorych. Fachowa literatura donosi, iż od 20 do nawet 50 % pacjentów z GERD może stosować IPP nieregularnie i/lub niewłaściwie. Należy podkreślić, że w przypadku IPP odpowiedni schemat dawkowania i przyjmowanie wraz z pokarmem mają kluczowe znaczenie dla optymalnej skuteczności leczenia.
IPP są zaliczane do grupy proleków, czyli związków, które uzyskują swoją biologiczną aktywność dopiero w następstwie przemian metabolicznych zachodzących w ludzkim organizmie. Leki IPP wymagają aktywacji w kwaśnym środowisku kanalików wydzielniczych komórek okładzinowych żołądka. Z tego powodu konieczne jest spożycie IPP na 30–60 minut przed planowanym posiłkiem, aby zapewnić odpowiednie stężenie leku przed aktywacją pompy protonowej, która stymuluje wydzielanie kwasu żołądkowego.
Czas trwania efektu terapeutycznego jest zatem częściowo podyktowany porą posiłków, jak również formą leku. Na dowód tego, w niedawnym randomizowanym badaniu kontrolowanym (RCT) z udziałem 64 pacjentów z uporczywą zgagą (pomimo stosowania 20 mg omeprazolu) wykazano, że korekta samego schematu dawkowania leku może znacząco poprawić skuteczność terapeutyczną oraz zmniejszyć koszty leczenia. Po upływie 6 tygodni stosowania zalecanego schematu dawkowania omeprazolu odnotowano, że zarówno częstość występowania, jak i stopień nasilenia w skali oceny objawów refluksu żołądkowo-przełykowego były istotnie niższe u uczestników badania.
Warto również nadmienić o tym, że w nienadżerkowej postaci choroby refluksowej przełyku (NERD) leki IPP mogą być nieskuteczne, ponieważ objawy są spowodowane nadwrażliwością trzewną, a nie podrażnieniem błony śluzowej przez kwas żołądkowy. Jeszcze innym powodem niskiej skuteczności terapii IPP może być genetycznie uwarunkowany defekt izoenzymu CYP2C19 odpowiedzialnego za metabolizm tych leków w wątrobie.
Piśmiennictwo
- Wiesner A, Zwolińska-Wcisło M, Paśko P.: Effect of Food and Dosing Regimen on Safety and Efficacy of Proton Pump Inhibitors Therapy-A Literature Review. Int J Environ Res Public Health. 2021 Mar 29;18(7):3527.
- Waghray A, Waghray N, Perzynski AT, et al.: Optimal Omeprazole Dosing and Symptom Control: A Randomized Controlled Trial (OSCAR Trial). Dig Dis Sci. 2019 Jan;64(1):158-166.
Brak komentarzy