mgr Mateusz Durbas
Dietetyk kliniczny
Enzymy trawienne są wytwarzane i uwalniane w przewodzie pokarmowym człowieka w celu prawidłowego przebiegu procesu trawienia oraz wchłaniania podstawowych składników odżywczych, takich jak białka, węglowodany i tłuszcze [1].
Enzymy trzustkowe
Suplementacja enzymami trawiennymi stanowi bardzo ważny element leczenia uzupełniającego w wypadku schorzeń żołądkowo-jelitowych, przebiegających z wyraźnym upośledzeniem trawienia i wchłaniania składników pokarmowych. Obecnie na rynku farmaceutycznym dostępne są różne preparaty enzymatyczne, które stosowane są w codziennej praktyce klinicznej przede wszystkim u pacjentów z zaburzeniami funkcji narządów, odpowiedzialnych za produkcję enzymów trawiennych, w tym zwłaszcza trzustki, która wytwarza enzymy trzustkowe, takie jak amylaza, proteazy (tj. trypsyna, chymotrypsyna, elastaza, karboksypeptydaza), lipaza trzustkowa, fosfolipaza oraz esteraza, a także rąbka szczoteczkowego nabłonka jelita cienkiego, który z kolei wydziela laktazę niezbędną do rozkładu cukru mlecznego (laktozy). Jak zatem można wywnioskować, suplementacja enzymów trzustkowych jest terapią z wyboru w leczeniu zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki, przewlekłego zapalenia trzustki, raka trzustki, mukowiscydozy oraz cukrzycy typu 3c (częste powikłanie przewlekłego zapalenia trzustki).
Nietolerancja laktozy
Innym powszechnym zastosowaniem suplementacji enzymatycznej w praktyce klinicznej jest leczenie nietolerancji laktozy, która jest istotnie powiązana ze zmniejszoną aktywnością enzymu laktazy i może dotyczyć nawet 37 % dorosłej populacji Polski [1, 2]. Ponadto, istnieją pewne przesłanki sugerujące, że pacjenci często zgłaszający poczucie dyskomfortu po spożyciu posiłku, który może manifestować się pod postacią wzdęcia brzucha, odbijania, biegunki, bólu brzucha, pieczenia w nadbrzuszu, oddawania nadmiernej ilości gazów, uczucia pełności i wczesnej sytości, mogą odnieść pewne korzyści z suplementacji w mniejszych dawkach preparatów złożonych zawierających różne enzymy trawienne, w tym pankreatynę [3]. W jednym z niedawno przeprowadzonych, kontrolowanych badań klinicznych z randomizacją wykazano, że doustne stosowanie preparatu zawierającego kombinację pięciu enzymów (tj. α-amylazy, proteazy, lipazy, celulazy i laktazy) przyczyniło się do znaczącego złagodzenia symptomów żołądkowo-jelitowych (m.in.: przewlekłego bólu nadbrzusza, poposiłkowego, wzdęcia brzucha, zgagi i nudności) u chorych z dyspepsją czynnościową w porównaniu z grupą kontrolną [4]. Warto w tym miejscu dodać, że zgodnie z obecnie obowiązującymi Kryteriami Rzymskimi IV, dyspepsję czynnościową definiuje się jako dominujący ból w nadbrzuszu występujący od przynajmniej 4 tygodni, któremu mogą towarzyszyć inne objawy ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego, takie jak nudności, wymioty, uczucie pełności w nadbrzuszu oraz zgaga. Wyniki innych badań wskazują z kolei na korzystny wpływ suplementacji preparatem zawierającym kombinację beta-glukanu, inozytolu i enzymów trawiennych na samopoczucie psychofizyczne oraz zmniejszenie bólu i wzdęcia brzucha, jak również intensywności gazów jelitowych u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit i objawami zespołu jelita drażliwego [5].
Czy suplementacja enzymów jest wskazana w chorobie refluksowej?
Jeszcze inną grupą pacjentów, która może uzyskać korzyści prozdrowotne wynikające z suplementacji enzymami trawiennymi (papaina i pepsyna), są dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, u których zaobserwowano znaczną poprawę odpowiedzi emocjonalnej, ogólnego zachowania, tolerancji różnorodnych pokarmów i objawów żołądkowo-jelitowych (m.in.: jakości stolca, bólu brzucha, wymiotów) [6]. Na koniec warto zwrócić uwagę, że brakuje obecnie jakichkolwiek dowodów, które jednoznacznie wskazywałyby na korzyści wynikające z suplementacji enzymatycznej u pacjentów z chorobą refluksową przełyku i/lub refluksem krtaniowo-gardłowym, stąd warto zachować ostrożność i skupić swoje działania na modyfikacji czynników o dobrze udokumentowanym wpływie na rozwój i przebieg choroby (np. redukcja, nadmiernej masy ciała, zmiana diety).
Piśmiennictwo
- Ianiro G., Pecere S., Giorgio V., et al.: Digestive Enzyme Supplementation in Gastrointestinal Diseases. Curr Drug Metab. 2016;17(2):187-93.
- Zatwarnicki P.: Nietolerancja laktozy – przyczyny, objawy, diagnostyka. Piel. Zdr. Publ. 2014, 4, 3, 273–276.
- Graham D.Y., Ketwaroo G.A., Money M.E., et al.: Enzyme therapy for functional bowel disease-like post-prandial distress. J Dig Dis. 2018 Nov;19(11):650-656.
- Majeed M., Majeed S., Nagabhushanam K., et al.: Evaluation of the Safety and Efficacy of a Multienzyme Complex in Patients with Functional Dyspepsia: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study. J Med Food. 2018 Nov;21(11):1120-1128.
- Spagnuolo R., Cosco C., Mancina R.M., et al.: Beta-glucan, inositol and digestive enzymes improve quality of life of patients with inflammatory bowel disease and irritable bowel syndrome. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2017 Jun;21(2 Suppl):102-107.
- Saad K., Eltayeb A.A., Mohamad I.L., et al.: A Randomized, Placebo-controlled Trial of Digestive Enzymes in Children with Autism Spectrum Disorders. Clin Psychopharmacol Neurosci. 2015 Aug 31;13(2):188-93.
Brak komentarzy