Wstęp
Choroba refluksowa przełyku (z ang. gastroesophageal reflux disease, GERD) jest przewlekłym schorzeniem o złożonej etiologii, w której zarówno czynniki środowiskowe, jak i genetyczne ogrywają kluczową rolę [1]. Jak się bowiem okazuje, w Polsce GERD jest diagnozowany nawet u 36 % pacjentów, którzy zgłaszają się do lekarza pierwszego kontaktu z niepokojącymi i nawracającymi dolegliwościami brzusznymi [2]. Nie ulega żadnej wątpliwości, że od wielu lat zwraca się również szczególną uwagę na ważną funkcję stylu życia i diety w patogenezie oraz kontrolowaniu symptomów choroby refluksowej przełyku [3]. Zaobserwowano, że będące nieodłącznym elementem leczenia farmakologicznego, indywidualne podejście do każdego pacjenta z objawami GERD i zastosowanie niefarmakologicznych metod leczenia może przyczyniać się do znaczącego zmniejszenia uciążliwych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego i co za tym idzie wyraźnej poprawy samopoczucia psychofizycznego oraz jakości życia chorego.
Owoce cytrusowe w chorobie refluksowej przełyku
Kwaśne potrawy, cytrusy i soki z nich przygotowywane (np. pomarańczowy, grejpfrutowy, cytrynowy, limonkowy) są zaliczane do grupy produktów żywnościowych, które powodują istotne nasilenie objawów GERD i tym samym są przeciwwskazane w diecie osób zmagających się z chorobą refluksową przełyku [1]. Fachowe piśmiennictwo wskazuje bowiem, że owoce cytrusowe i ich przetwory (głównie soki, nektary, dżemy, konfitury) ze względu na niskie pH stymulują mechanoreceptory zlokalizowane w przełyku, które mogą następnie przyczyniać się do rozwoju nieprzyjemnych objawów, zwłaszcza jeżeli występuje stan zapalny błony śluzowej przełyku. Ponadto cytrusy i soki z tych owoców wzmagają wydzielanie kwasu solnego, co sprawia, że objętość treści żołądkowej w sprzyjających warunkach cofa się do przełyku, podrażnia błonę śluzową i wywołuje zgagę, czyli uczucie palenia i pieczenia w klatce piersiowej, niekiedy dochodzące aż do przełyku [3, 4]. Wspomniane symptomy obserwowane są często u pacjentów z GERD w wyniku regularnej konsumpcji kwaśnej żywności i napojów (w tym soków cytrusowych), które powodują bezpośrednie podrażnienie błony śluzowej przełyku [3, 5]. Na domiar tego, istnieją doniesienia naukowe, które wskazują, że pacjenci z często występującymi objawami choroby refluksowej przełyku rzadziej decydują się na regularne włączanie do diety owoców cytrusowych, gdyż w rzeczywistości mogą one istotnie wzmagać u nich uciążliwe dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, co powoduje wyraźny dyskomfort i pogorszenie jakości życia [6].
Wnioski
Rezultaty kilku dotychczas przeprowadzonych badań naukowych wykazały, że spożywanie owoców cytrusowych i ich soków zwiększa nasilenie objawów refluksu u pacjentów z GERD [7]. Chociaż poziom dowodów naukowych w omawianej materii jest niski, to jednak ogólnie przyjęte zalecenia sugerują ograniczenie spożycia kwaśnych produktów żywnościowych, w tym cytrusów u zdecydowanej większości chorych, gdyż mogą one wywoływać lub nasilać symptomy choroby refluksowej przełyku [1, 3]. Warto pamiętać, iż zmiana stylu życia i nawyków żywieniowych przynosi z reguły znaczące korzyści zdrowotne na wielu płaszczyznach życia u pacjentów z GERD.
Piśmiennictwo
1. Feldman M., Barnett C.: Relationships Between the Acidity and Osmolality of Popular Beverages and Reported Postprandial Heartburn. Gastroenterology. 1995 Jan;108(1):125-31.
2. A. Gąsiorowska, M. Janiak, D. Waśko-Czopnik, B. Skrzydło-Radomańska, J. Drobnik, A. Mastalerz-Migas, G. Rydzewska „Postępowanie u pacjentów z objawami choroby refluksowej przełyku – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych” Dokument opracowany pod patronatem Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej Lekarz POZ 3–4/2019 245
3. R. Dudkowiak, E. Poniewierska „Rola diety i stylu życia w leczeniu choroby refluksowej przełyku” Family Medicine & Primary Care Review, 2012, 14, 4, str: 586-591
4. Pehl C, Wendl B, Pfeiffer A. White wine and beer induce gastro-oesophageal reflux in patients with reflux disease. Aliment Pharmacol Ther. 2006 Jun 1;23(11):1581-6.
Brak komentarzy